A Lanzada
Duración aproximada: 45 minutos
1. Con do Cabalo
É o punto máis alto do xacemento. A súa elevada situación permite contemplar a extensión total do xacemento, dende o sector desaparecido baixo as casas da outra banda da estrada ata o cabo, no que se conservan os restos dunha das torres da fortaleza medieval e a capela. Dende aquí obsérvase o areal da Lanzada, que no momento de ocupación do xacemento non existía, o que facía deste lugar un punto estratéxico para o control de todo o tráfico marítimo que, dende o sur, accedía á ría de Arousa.
2. As cabanas oblongas
O xacemento sempre se definiu como un «castro atípico», pois non conta con restos de defensas, e no sector que aquí se atopa as construcións dominantes non son as típicas cabanas circulares dos castros; aquí combínanse formas circulares, oblongas ou rectangulares. De todas elas só hai dúas que poden ser consideradas vivendas: as dúas estruturas oblongas localizadas na parte central do xacemento e que se poden datar nos séculos III-II a.n.e.
3. Factoría
Datadas nos séculos III e II a.n.e. por carbono 14, estas estruturas nada teñen que ver con outras galaicas da Idade do Ferro do noroeste da Península Ibérica. Estamos ante os restos dunha factoría de salga, construída e operativa antes da chegada de Roma a terras galaicas. Articúlase arredor de dúas grandes edificacións, unha de planta rectangular, posiblemente un almacén, e outra de planta aínda indefinida arredor da cal se agrupan pequenas balsas de arxila nas que se fabricaban salsas de peixe.
4. Espazo inferior
Debaixo de case dous metros de area de duna atópanse unha serie de estruturas que conforman unha agrupación difícil de definir funcionalmente. A priori presenta moitos paralelismos coas unidades familiares que existen nos grandes castros galaicos a partir do século II a.n.e., pero a presenza de grandes fornos no seu interior e a escaseza de restos de elementos da vida cotiá no seu interior levan á arqueoloxía a pensar nun espazo produtivo máis que nun espazo de habitación.
5. Igrexa
Superpoñéndose a estruturas anteriores, documéntase esta de planta rectangular. Sábese que foi construída no século IV e que, cando menos no século V, seguía en uso. Ademais, vinculados a este edificación apareceron tres enterramentos de adultos, datados no século V por carbono 14. As cerámicas atopadas no seu interior (cerámicas de luxo fabricadas na actual Tunisia e empregadas nas celebracións cristiás primitivas) e os enterramentos asociados levan á arqueoloxía a definir este edificio como unha pequena igrexa primitiva.
¡Lo que no te puedes perder!
Praia da Lanzada (O Grove)
É unha das praias máis emblemáticas de Galicia. Ten unha extensión de máis de 2 km. Ideal para pasear ou practicar deportes acuáticos como o surf. Cerca dela atópase a zona intermareal de Umia-O Grove, de grande interese ornitolóxico.
Monte Siradella (O Grove)
É o punto máis alto da península do Grove e un miradoiro sobre a ría de Arousa e o océano Atlántico. Dende aquí podemos enxergar as illas Cíes, a illa de Ons e a enseada do Vao.
As Telleiras de Vilalonga (Sanxenxo)
O espazo Intermareal Umia-O Grove foi aproveitado durante centos de anos para a extracción de arxila sedimentada co fin de fabricar obxectos de cerámica, como ladrillos e tellas, nas denominadas «telleiras». A súa importancia foi clave no desenvolvemento económico da comarca ata que as novas enerxías, a competencia estranxeira e os novos materiais forzaron o peche ou a transformación de moitas destas fábricas.
Ermida de Nosa Señora da Lanzada ()
Foi construída no século XII-XIII e levantada sobre unha anterior, ligada á fortaleza de defensa da costa durante o século X. Testemuña de batallas durante a Idade Media é destruída polos Irmandiños no século XV e abandonada. Só se conserva o templo e as ruínas dunha das torres da fortaleza: a Torre da Lanzada. A capela é de estilo románico e consta dunha nave e unha ábsida semicircular. Destaca o rosetón da fachada principal, orientada ao mar e ao solpor. Arredor dela existen diversas lendas relacionadas co mar e rituais de fertilidade. O último domingo de agosto celébrase unha romaría multitudinaria en honor á Virxe.
Pazo de Quintáns (Sanxenxo)
O Pazo de Quintáns ou Pazo do Casal é propiedade do concello de Sanxenxo dende o 2006. A súa orixe remóntase a unha torre de finais da Idade Media que ocuparía o actual terreo do pazo. Tras a recente obra de rehabilitación, que recuperou o pazo, a capela, o hórreo e os terreos anexos, está previsto situar aquí o futuro Centro da Cultura Gastronómica do Salnés.